Măng vầu non đào trong lòng đất trước khi mọc trồi lên - Ảnh: N.T.Lượng

Sau những trận mưa xuân lất phất, măng vầu vùng núi Tây Bắc bắt đầu mọc. Mùa này, dễ bắt gặp từng nhóm già trẻ, lớn bé rủ nhau lên núi đào măng về ăn và mang ra bán tại chợ phiên.

Măng vầu dù mọc trên rừng hay được trồng trong vườn nhà đều có vị trí rất quan trọng trong cuộc sống của cư dân vùng cao. Trước đây, măng vầu mọc hoang ở trên rừng hay ven suối nhưng giờ đã được mang về trồng trong vườn nhà.

Măng vầu dễ tính, ưa đất, “phải lòng” người vùng cao nên bám rễ bao đời và ở bất cứ đâu. Đến Tây Bắc, bởi vậy đâu đâu cũng thấy sự hiện diện đầy sức sống của măng vầu.

Thường cứ độ tháng 3, tháng 4 dương lịch, những ngọn vầu non từ lòng đất đâm lên và mọc thành măng. Bà con khắp các thôn bản lại đeo gùi, đeo tải, mang theo thuổng rủ nhau lên rừng đào măng vầu.

Măng vầu mọc rộ vào tiết trời xuân - Ảnh: N.T.Lượng

Những ngọn măng vầu mọc cao quá đầu nguời - Ảnh: N.T.Lượng

Công việc tìm và đào những “ấu măng” vầu không hề đơn giản. Thường phải vào những bụi rậm, tìm gốc măng và nhìn quanh tìm khe đất nứt, nơi có những đọt măng non chưa vượt khỏi mặt đất còn nằm ủ trong đất. Theo bà con, những ngọn măng non như thế ăn vừa ngọt vừa thơm.

Giai đoạn đầu là đào măng non ở lòng đất, giai đoạn hai là tìm măng đã mọc vượt mặt đất khoảng 25cm, giai đoạn ba là tìm măng đã cao quá đầu gối. Khi ấy vầu đã ngăm ngăm đắng và vị cũng khác trước.

Măng vầu để nguyên vỏ hoặc bóc sẵn, đôi khi người ta cũng luộc sẵn rồi mang bán. 1kg măng có thể bán với giá 12.000 - 15.000 đồng. Như thế, đây cũng là nguồn thu nhập đáng kể cho bà con vùng cao.

Người dân chọn mua măng vầu ở chợ phiên Tây Bắc - Ảnh: N.T.Lượng

​
Măng vầu xào lòng gà, món ngon dân dã vùng cao - Ảnh: N.T.Lượng

Mùa măng vầu, ẩm thực ở Tây Bắc lại có thêm nhiều món ngon, đậm đà từ măng. Thú nhất là được thưởng thức măng vầu nướng trên bếp lửa chấm với muối ớt. Vị thơm của măng được tạo bởi than củi, lửa hồng và vị ngọt của măng non.

Với măng vầu đã “trưởng thành”, có vị ngăm ngăm đắng thì luộc chấm với mẻ chua chưng với một vài con cá suối là đã có một món ngon đậm chất núi rừng, ăn một lần cũng khó lòng quên được.

Sang hơn một chút và thường có mặt ở các quán xá là món măng vầu thái lát xào với củ kiệu tươi. Đặc biệt, măng vầu bào mỏng làm món nem măng cùng thịt gà vừa ngon vừa bổ dưỡng.