Củ hũ dừa đã làm sạch.

Ở miền Tây Nam Bộ, phía dưới những hàng dừa nước mọc tự nhiên thẳng tắp ven sông là những căn nhà mái lá. Tuy đơn sơ, nhưng cũng là nơi che nắng che mưa của biết bao con người bình dân tâm hồn phóng khoáng, tạo nên nét văn hóa đặc trưng của người dân vùng sông nước.

Trước cửa nhà, trong khoảng sân rộng hay phía sau khu vườn, trước khi ra đến những cánh đồng lúa mênh mông, người ta thường trồng hoa màu, cây ăn trái lâu năm. Dừa luôn có mặt trong hầu khắp các mảnh vườn nhà quê đó.

Dừa xiêm cho trái với nước ngọt lịm, lá dừa cho trẻ con tước về thắt thành hình bông, chim, cò để đùa chơi. Đọt lá dừa non cũng dùng để gói thành những cái bánh lá dừa quen thuộc, no lòng.

Cho trái nhiều năm cây dừa sẽ đến lúc giã cỗi, hoặc khi cần có khoảnh đất để làm chuồng trại chăn nuôi gia súc, người ta phải đốn dừa đi. Khi ấy, người ta lại chặt, đốn củ hũ dừa (còn gọi là cổ hủ dừa) để … ăn.

Canh chua củ hũ dừa.

Củ hũ dừa là phần non, mềm trên thân, dưới ngọn của cây dừa. Củ hũ dừa có màu trắng ngà, ăn ngọt hơn cả củ sắn (củ đậu); có thể làm nhưn bánh xào, hay đem củ hũ dừa xào thịt bò, lòng heo, làm gỏi chua, hoặc ăn sống. Từ thực tế điền dã, về Hậu Giang chúng tôi còn gặp được món củ hũ dừa nấu canh chua cơm mẻ rất ngon.

Miếng củ hũ dừa gọt bỏ phần già, xơ cứng rồi xắt mỏng thành những lát vừa ăn. Những con cá trê, cá rô bắt được từ cắm câu, giăng lưới được đem về nấu canh với củ hũ dừa. Để tăng thêm hương vị phong phú cho bữa ăn, người ta còn nhổ thêm ít cọng bông sung, hay lặt mớ nấm rơm để nấu chung.

Bắc xoong nước nóng, cho cơm mẻ vào lược sạch, rồi trút cá vào. Nước sôi, hớt sạch bọt, cho các loại rau với củ hũ dừa vào để nấu.

Người dân miền Tây Nam Bộ, nhất là vùng Sóc Trăng, Bạc Liêu hay nêm canh chua bằng đường, muối, chứ ít khi dùng bột ngọt. Cuối cùng, thêm rau cần, quế, ớt vừa tạo mùi vừa tạo màu cho nồi canh, trước khi nó được nhắc khỏi bếp.

Món canh chua củ hũ dừa mang đậm dư vị ẩm thực dân gian, sự kết hợp hòa quyện của vị chua, ngọt làm cho bữa ăn của người miền quê thêm ngon miệng, no lòng.