Trong chiến dịch 12 ngày đêm (từ tối 18/12 đến ngày 29/12/1972) của trận “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, từ đêm 18/12 đến đêm 22/12, Bệnh viện Bạch Mai đã bị không quân Mỹ dội bom hai lần làm hàng chục người thiệt mạng và hư hỏng nặng cơ sở vật chất.

B52 trút bom xuống Bệnh viện Bạch Mai trong chiến dịch "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" năm 1972, khiến bệnh viện này thiệt hại nặng nề về người và cơ sở vật chất. (Ảnh tư liệu).

Nhớ lại giây phút kinh hoàng đó cách đây 45 năm, GS.Đỗ Doãn Đại, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai kể: Đêm 22/12, ngay khi dứt tiếng bom, ông từ nhà riêng ở phố Khâm Thiên vội chạy tới bệnh viện thì chứng kiến phòng Hành chính, khoa Dược, các khoa Tim, Huyết học, Tai – Mũi – Họng, Da liễu… tất cả đều đổ sụp, tan hoang trong đống gạch vụn.

“Lúc đó tôi gặp anh Sương phụ trách nhà bếp của bệnh viện, anh ấy hỏi tôi rằng: Bây giờ làm gì? Tôi bảo dọn dẹp ngay, bếp phải đỏ lửa và nấu ngay mấy nồi cháo. Mọi người sẽ đến giúp chúng ta. Anh em trong kho còn bao nhiêu đường mang lên đây, nạn nhân phải ăn và chúng ta cũng phải ăn” – GS.Đại nhớ lại.

Sau đó, GS.Đại qua tổ điện yêu cầu cho máy nổ chạy đều và kéo điện đến những nơi cần thiết. Khi đến tầng hầm ở khoa Da liễu, GS.Đại chứng kiến toàn bộ đã bị đổ sập, bên trong có rất nhiều người đang mắc kẹt.

GS.Đại bò vào hầm thì nghe thấy những tiếng khóc thảm thiết vọng lên. Do miệng hầm nhỏ và thấp nên ông phải bò lết như bộ đội luồn qua hàng rào thép gai, cố gắng bò đến chỗ chị Ninh – bác sĩ da liễu bị mắc kẹt, ông nói: “Chị cứ yên tâm, chúng tôi đang ở bên cạnh chị đây”.

Một chiếc B52 cất cánh từ căn cứ không quân Andersen ở Guam (Mỹ) để tham gia chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không" tại Việt Nam. (Ảnh: Không quân Mỹ).

Càng bò sâu vào trong hầm, GS.Đại càng chứng kiến nhiều cảnh tang thương, nhiều thi thể nằm la liệt, trong đó có thi thể chị Hoàng Thị Thoa nằm chắn lối vào hầm sâu hun hút bên trong. Những tiếng kêu cứu cứ vọng ra từ bên trong, nhưng miệng hầm bị bít nên GS.Đại và những người cứu hộ cùng ông không vào được.

“Chúng tôi đã nghe thấy tiếng kêu cứu của anh chị em mà không sao vào được, vì những tảng bê tông lớn chặn đường hầm. Chúng tôi đã ứa nước mắt khi nghe những tiếng kêu cứu cứ lịm đi và tắt dần” – GS.Đại chia sẻ.

Cho đến khoảng 10h ngày 23/12, đoàn cán bộ của TP Hà Nội, khu Đống Đa và Bộ Xây dựng đã đến thăm hỏi Bệnh viện Bạch Mai và chi viện cho 2 đội cứu sập. Sau đó, các đơn cứu sập đã nhanh chóng sử dụng máy móc cẩu, cắt bê tông trong khu đường hầm của bệnh viện để tìm kiếm những người còn mắc kẹt.

GS.Đại cho biết, cho đến 12h đêm 23/12, lực lượng cứu hộ vẫn kiên trì tìm kiếm những người còn mắc kẹt trong đống đổ nát. Ở khu C, bom khoan sâu tận chân móng, lấp kín lối xuống tầng hầm. Sau hơn 10 giờ đào bới, lực lượng cứu hộ đã tìm thấy Đinh Thị Thúy, sinh viên Y6. Câu đầu tiên của nữ sinh viên này khi mở mắt là tiếng kêu yếu ớt “Thầy Đại”, nhưng rồi khoảng 1 tiếng sau Thúy đã mất vì ở trong hầm quá lâu, người sưng phù, không duy trì được sự sống.

“Đến chiều 24/12, đồng chí Tố Hữu có đến thăm bệnh viện và lệnh cho tôi “Anh bốc toàn bộ bệnh viện đi, nó còn đánh nữa đấy”. Nhưng do số lượng bệnh nhân còn nhiều nên không di chuyển bệnh viện được. Vả lại, trong thâm tâm, anh em hy sinh còn nằm đấy, tôi đi sao đành. Cuối cùng, tôi quyết định phải bằng mọi giá khắc phục khó khăn để ở lại bệnh viện tiếp tục chữa trị cho bệnh nhân và tìm kiếm nốt thi thể anh em đã bị vùi lấp dưới gạch vụn” – GS.Đại xót xa kể lại.

Sau rất nhiều nỗ lực, đến ngày 26/12, GS.Đại cùng lực lượng cứu hộ mới tìm thấy hết được số người hy sinh và tử nạn là cán bộ công nhân bệnh viện; trong đó có 12 liệt sĩ, 18 cán bộ công nhân viên và sinh viên.

“Ngày 26/12, Mỹ lại dội bom xuống Khâm Thiên. Sáng 27/12, tôi quyết định một việc quan trọng trong đời đó là: Đội cứu hộ hỏi tôi có còn thi thể vùi lấp trong hầm không? Nếu đã thấy hết số người hy sinh và tử nạn thì anh em trong đội mới rút sang Khâm Thiên. Và tôi buộc phải đồng ý để anh em rút đi. Cũng thật may mắn là không còn ai bị sót lại dưới lòng hầm của bệnh viện. Chỉ đến khi bệnh viện xây dựng lại, đào móng, không thấy sót ai, tôi mới thấy kỳ lạ tại sao hôm đó, giữa ngổn ngang bời bời, cái sống, cái chết ở bên mà tôi lại quyết định được như vậy” – GS.Đại xúc động.

Theo sách Hào khí Thăng Long – 12 ngày đêm 1972.

Tác giả: Nguyễn Dương (lược ghi)

Nguồn tin: Báo Dân trí