Đề xuất được tăng giá điện nếu chi phí đầu vào tăng từ 1% trở lên

Bộ Công Thương vừa công bố dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân để các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước nghiên cứu, đóng góp ý kiến.

Dự thảo được xây dựng nhằm thay thế Quyết định 24/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân.

Nguyên tắc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân

Theo nội dung dự thảo, sau khi có báo cáo chi phí sản xuất kinh doanh điện năm N-1 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), giá bán lẻ điện bình quân năm N được xem xét, điều chỉnh theo biến động khách quan thông số đầu vào của tất cả các khâu (phát điện, truyền tải điện, phân phối - bán lẻ điện, điều hành - quản lý ngành và cung cấp dịch vụ phụ trợ hệ thống điện).

Khi các thông số đầu vào theo quy định trên biến động làm giá bán lẻ điện bình quân giảm so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành thì giá bán lẻ điện bình quân được điều chỉnh giảm.

Khi các thông số đầu vào theo quy định trên biến động làm giá bán lẻ điện bình quân tăng từ 1% trở lên so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành thì giá bán lẻ điện bình quân được điều chỉnh tăng. Đây là điểm khác so với cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện tại Quyết định 24/2017/QĐ-TTg, khi quy định thông số đầu vào tăng 3% thì giá điện mới tăng.

Thẩm quyền điều chỉnh giá điện

Dự thảo nêu, trước ngày 1/8 hàng năm, trên cơ sở kết quả kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện năm N-1, số liệu chi phí và sản lượng điện thương phẩm ước thực hiện 6 tháng đầu năm N, dự kiến 6 tháng cuối năm N, EVN tính toán giá bán lẻ điện bình quân cho năm N theo công thức quy định.

Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân giảm so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành, EVN có trách nhiệm giảm giá bán lẻ điện bình quân ở mức tương ứng nhưng không thấp hơn mức giá tối thiểu của khung giá và điều chỉnh giảm giá bán lẻ điện cho từng nhóm khách hàng sử dụng điện theo quy định hiện hành về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện.

Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân tính toán tăng từ 1% đến dưới 5% so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành và trong khung giá, EVN quyết định điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân ở mức tương ứng và tăng giá bán lẻ điện cho từng nhóm khách hàng sử dụng điện theo quy định hiện hành về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện.

Sau khi điều chỉnh, EVN có trách nhiệm lập hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp để kiểm tra, giám sát.

Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân tính toán tăng từ 5% đến dưới 10% so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành và trong khung giá, EVN lập hồ sơ phương án giá bán lẻ điện bình quân trình Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp kiểm tra, rà soát và có ý kiến đối với phương án giá bán lẻ điện bình quân do Tập đoàn Điện lực trình. Căn cứ ý kiến bằng văn bản của Bộ Công Thương, EVN quyết định điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân và tăng giá bán lẻ điện cho từng nhóm khách hàng sử dụng điện theo quy định hiện hành về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện kể từ ngày 1/10 của năm đó.

Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân tính toán tăng từ 10% trở lên so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành hoặc ngoài khung giá hoặc ảnh hưởng đến tình hình kinh tế vĩ mô, EVN lập hồ sơ phương án giá bán lẻ điện bình quân trình Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp kiểm tra, rà soát, báo cáo Ban Chỉ đạo điều hành giá trước ngày 1/9 năm đó để Ban Chỉ đạo điều hành giá cho ý kiến. Trước ngày 15/9 năm đó, Bộ Công Thương có trách nhiệm phối hợp với Bộ Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp hoàn chỉnh báo cáo rà soát phương án giá bán lẻ điện bình quân theo ý kiến của Ban Chỉ đạo điều hành giá, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho ý kiến để EVN thực hiện điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân từ ngày 1/10 năm có biến động giá.

EVN đề nghị được điều chỉnh giá điện kịp thời

Ngày 23/9, tại hội thảo “Kinh nghiệm quốc tế về phát triển năng lượng phục vụ các mục tiêu phát biểu bền vững của quốc gia”, Phó Tổng giám đốc EVN Ngô Sơn Hải cho biết, trong giai đoạn 2020-2021, EVN đã rất nỗ lực thực hiện mục tiêu kép “vừa đảm bảo chống dịch vừa đảm bảo cung cấp điện cho phát triển kinh tế xã hội của đất nước”, đồng thời hỗ trợ giảm giá, giảm tiền điện cho khách hàng sử dụng điện với tổng số tiền là 15.232 tỷ đồng.

Ngay trong năm 2022, EVN đang gặp khó khăn rất lớn vì mức tăng đột biến giá nhiên liệu thế giới kể từ đầu năm. Mặc dù EVN đã và đang nỗ lực tiết kiệm chi phí, huy động tối ưu các nguồn điện,… nhưng khó có thể thể bù đắp được chi phí mua điện tăng cao so với kế hoạch đầu năm.

Bên cạnh đó, về cân đối cung cầu điện giai đoạn 2023-2025, có xét đến năm 2030, căn cứ định hướng dự thảo Quy hoạch điện VIII đang được Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, EVN đã thực hiện tính toán trên cơ sở dự báo nhu cầu điện tiếp tục tăng cao. Trong đó, giai đoạn 2021-2025 tăng bình quân 8,9%/năm, giai đoạn 2026-2030 tăng 7,8%/năm. Tương ứng, năm 2025, điện thương phẩm đạt 307,5 tỷ kWh, điện sản xuất và mua toàn hệ thống đạt 334,7 tỷ kWh; năm 2030 điện thương phẩm đạt 448 tỷ kWh, điện sản xuất và mua toàn hệ thống đạt 485,9 tỷ kWh. Kết quả tính toán cho thấy, giai đoạn 2023 - 2030, hệ thống điện khu vực miền Bắc có thể gặp nhiều thách thức vào một số giờ cao điểm khi thời tiết nắng nóng cực đoan, cần các giải pháp cấp bách để bổ sung nguồn cung trong các năm tới.

Cũng tại hội thảo, EVN làm rõ nhiều khó khăn, vướng mắc trong công tác vận hành hệ thống điện, do việc phát triển không đồng đều giữa nguồn điện năng lượng tái tạo và lưới điện truyền tải; việc thu xếp đủ vốn đáp ứng nhu cầu đầu tư trong bối cảnh nhu cầu đầu tư vào ngành Điện cần trung bình 13 tỷ USD/năm cho giai đoạn 2021-2030; công tác đầu tư xây dựng các dự án điện nói chung trong thời gian qua gặp khó khăn về thủ tục đầu tư và đặc biệt là công tác bồi thường, đền bù, giải phóng mặt bằng, chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng,…

Bên cạnh đó, về cân đối cung cầu điện giai đoạn 2023-2025, có xét đến năm 2030, căn cứ định hướng dự thảo Quy hoạch điện VIII đang được Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, EVN đã thực hiện tính toán trên cơ sở dự báo nhu cầu điện tiếp tục tăng cao. Trong đó, giai đoạn 2021-2025 tăng bình quân 8,9%/năm, giai đoạn 2026-2030 tăng 7,8%/năm. Tương ứng, năm 2025 điện thương phẩm đạt 307,5 tỷ kWh, điện sản xuất và mua toàn hệ thống đạt 334,7 tỷ kWh; năm 2030 điện thương phẩm đạt 448 tỷ kWh, điện sản xuất và mua toàn hệ thống đạt 485,9 tỷ kWh. Kết quả tính toán cho thấy, giai đoạn 2023 - 2030, hệ thống điện khu vực miền Bắc có thể gặp nhiều thách thức vào một số giờ cao điểm khi thời tiết nắng nóng cực đoan, cần các giải pháp cấp bách để bổ sung nguồn cung trong các năm tới.

Cũng theo báo cáo của EVN, giai đoạn 2021-2025, sản lượng điện sản xuất từ các nhà máy điện của EVN và 3 tổng công ty phát điện trực thuộc sẽ giảm dần, chỉ còn chiếm 40-45% so với tổng sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống. Để đảm bảo cung ứng điện toàn quốc, ngoài nỗ lực của EVN còn phụ thuộc nhiều vào hoạt động sản xuất điện của các nhà máy điện ngoài EVN. Do đó, EVN kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo các dự án nguồn điện ngoài EVN đảm bảo đúng tiến độ và các nhà máy ngoài EVN vận hành ổn định, tin cậy.

Bên cạnh đó, EVN đề xuất có cơ chế để tư nhân đầu tư các hệ thống pin tích trữ năng lượng với quy mô công suất phù hợp (khoảng 20-25% công suất) tại các nhà máy điện gió, mặt trời để duy trì vận hành công suất ổn định cho các nhà máy này, hạn chế quá tải cục bộ lưới điện.

Về nguồn nhiên liệu cho sản xuất điện, EVN kiến nghị Chính phủ chỉ đạo và tạo điều kiện để các đơn vị khai thác than trong nước phát triển thêm các mỏ than mới, để tăng thêm khối lượng than sản xuất trong nước cung cấp cho phát điện, đồng thời duy trì và giữ ổn định giá than bán cho sản xuất điện.

Đối với các nguồn năng lượng tái tạo, tiếp tục có cơ chế phát triển với tỉ lệ, quy mô công suất phù hợp với tiềm năng tự nhiên, khả năng đáp ứng của hạ tầng lưới điện theo từng khu vực và giá thành điện năng hợp lý. Bên cạnh đó, tăng cường nhập khẩu điện từ các nước láng giềng để đa dạng hóa nguồn năng lượng nhập khẩu.

Để đảm bảo cân đối tài chính, EVN đề nghị cho phép điều chỉnh giá bán lẻ điện một cách kịp thời theo đúng quy định của Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở các thông số đầu vào cơ bản trong khâu phát điện tác động trực tiếp đến chi phí mua điện mà đơn vị điện lực không có khả năng kiểm soát, bao gồm giá nhiên liệu, tỷ giá ngoại tệ, cơ cấu sản lượng điện phát và chi phí mua điện trên thị trường điện.

Về thu xếp vốn, EVN kiến nghị Chính phủ có cơ chế về thu xếp vốn và bảo lãnh vốn vay cho EVN và các tập đoàn kinh tế Nhà nước để đầu tư các dự án nguồn, lưới điện trọng điểm theo Quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia; cho phép EVN được trực tiếp vay vốn nước ngoài theo phương thức tự vay, tự chịu trách nhiệm trả nợ cho bên vay nước ngoài theo đúng các điều kiện đã cam kết trong các thỏa thuận vay, không giới hạn giá trị khoản vay ở mức dự án nhóm B;...

EVN cũng kiến nghị Chính phủ giao các tập đoàn kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo về năng lượng, trong đó giao EVN đầu tư các dự án nguồn điện trọng điểm quốc gia, nguồn điện đa mục tiêu, lưới điện truyền tải đường trục, xương sống, cấp điện cho phụ tải, an sinh xã hội,… để EVN có đủ thời gian chuẩn bị và thực hiện, tăng tỉ lệ nguồn điện của EVN để đảm bảo vai trò, nhiệm vụ được giao.

Tác giả: Tuệ Minh

Nguồn tin: nguoiduatin.vn