Ngộ độc methanol nguy cơ tử vong rất cao

Thạc sĩ Lương Quốc Chính – Khoa cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, mỗi ngày khoa tiếp nhận vài bệnh nhân là nạn nhân của rượu, bia trong đó có những bệnh điển hình như xuất huyết tiêu hoá, xơ gan, viêm tuỵ cấp và đặc biệt là ngộ độc rượu methanol.

Nhiều bệnh nhân uống từ 500 - 1000ml rượu trong nhiều năm cho đến lúc mắc bệnh thập tử nhất sinh. Nhưng cũng có những bệnh nhân tìm đến cái chết rất nhanh do ngộ độc methanol trong rượu. Chỉ trong ngày 29/10/2016, khoa Cấp cứu Bệnh viện Bạch Mai cấp cứu 2 bệnh nhân bị ngộ độc rượu methanol, trong đó có 1 bệnh nhân đã tử vong.

Trường hợp bệnh nhân N.T.H., nam, 49 tuổi, địa chỉ ở Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh cấp cứu vào bệnh viện Bạch Mai vì bị hôn mê. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp (nhưng không điều trị) và sỏi thận. Trước khi nhập viện khoảng 3 ngày, bệnh nhân uống rượu với số lượng nhiều và uống nhiều lần.

Sau đó, bệnh nhân xuất hiện nhìn mờ, nhìn mờ tăng dần, và nhanh chóng rối loạn ý thức.

Bệnh nhân được đưa vào Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An trong tình trạng hôn mê sâu (GCS 5 điểm), thở nhanh sâu, mạch 100 lần/phút, huyết áp 100/60 mmHg, đồng tử hai bên giãn đều 5 mm, phản xạ đồng tử với ánh sáng âm tính, không có liệt khu trú.

Bệnh nhân được đặt ống nội khí quản, thở máy ngay lập tức. Chụp cắt lớp vi tính sọ não không thấy tổn thương.

Xét nghiệm máu có tình trạng toan chuyển hóa nặng nề (pH: 7,106; PCO¬¬2: 15,2 mmHg; PO2: 458,1 mmHg; HCO3-: 7,7 mmol/l. Bệnh nhân được chẩn đoán sơ bộ là hôn mê gan, và chuyển ra Khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai.

Trường hợp khác là bệnh nhân Nguyễn Văn H. 33 tuổi, trú tại Nam Định được đưa lên Bệnh viện Bạch Mai cấp cứu trong tình trạng nôn ra máu. Trước đó một ngày sau khi đi uống rượu về bệnh nhân có biểu hiện mệt mỏi, đi ngoài phân đen và tiếp đến là nôn ra máu.

Bệnh nhân nôn cả ra một chậu máu như cắt tiết. Sau đó người nhà chuyển lên bệnh viện cấp cứu nhưng đã quá muộn vì bệnh nhân không những xuất huyết tiêu hoá, hôn mê mà còn có biểu hiện ngộ độc rượu methanol.

Theo PGS Phạm Duệ - Nguyên giám đốc Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, ngộ độc methanol rất nguy hiểm, bệnh nhân nhẹ thì mù mắt, ù tai, nặng thì hôn mê tử vong nhanh chóng.

Methanol khi uống vào cũng như các loại rượu thông thường, chỉ sau 1 đến 2 ngày bệnh nhân sẽ có dấu hiệu mù mắt sau đó xuất hiện trụy mạch, viêm gan, nhiễm độc rồi dẫn đến tử vong.

Điều đáng ngại là không thể nhận biết rượu methanol bằng mắt thường hay uống thử nên các bệnh nhân khi vào viện mới biết đó là ngộ độc do rượu kém chất lượng.

Methanol được sản xuất trong công nghiệp, là sản phẩm cuối của nhiều quy trình sản xuất, từ sự chuyển hóa của nhiều loại quả, từ sự phân hủy rác...

Methanol có nhiều ứng dụng khác nhau trong công nghiệp như dùng làm sơn, để lau chùi véc ni, dùng làm dung môi... Tuy nhiên, tuyệt đối không được sử dụng methanol làm rượu thực phẩm như ethanol.

Chỉ mặt nguy cơ

Loại rượu mà chúng ta hay sử dụng là rượu ethylic hoặc ethanol được sản xuất theo quy trình riêng và sản phẩm phải đạt tiêu chuẩn chất lượng thực phẩm.

Tuy nhiên, theo chuyên gia của tổ chức HealthBridge Canada người ta cứ nghĩ rượu tự nấu thủ công an toàn, nhưng thực chất đây cũng không phải là thứ an toàn bởi vì trong các loại rượu, rượu pha thủ công có thể chứa methanol.

Bình thường, rượu thường được chưng cất từ gạo (tẻ, nếp) hoặc từ đường mía (dạng mật mía). Nhiều cơ sở chế biến rượu thủ công đã tận dụng bã mía hay dùng mật mía cặn chứa nhiều bã vụn để chưng cất rượu.

Trong quá trình lên men chưng cất, bã sẽ phân hủy cho ra methanol. Ngoài ra, một số loại được chế từ loại cồn kém chất lượng cũng là nguyên nhân gây ra methanol.

Một số loại rượu bán trên thị trường vẫn được chế bằng cồn thực phẩm hay còn cồn dược dụng hòa với nước.

Loại cồn có chất lượng kém vốn có hàm lượng methanol aldehyde, aceton cao vượt tiêu chuẩn, nên khi pha ra rượu sẽ có nhiều methanol, aldehyde, aceton khi người uống uống phải có thể gây ngộ độc.

Chính vì thế, rất nhiều chuyên gia lên tiếng nên cấm không có người dân tự nấu rượu thủ công bởi tiềm ẩn nhiều nguy cơ kém an toàn mà không quản lý được.

Thạc sĩ Nguyễn Trọng An – liên minh vận động chính sách y tế cho rằng ở các nơi vì lợi nhuận người ta còn cho các loại men vào gạo để tự thành rượu chỉ trong 1 ngày đã có rượu cung cấp ra thị trường, đây là một điều đáng báo động gây nên ngộ độc rượu ở Việt Nam.