Công ty riêng của Chủ tịch HĐQT thâu tóm Dapharco

Mới đây, Công ty CP Dược – Thiết bị Y tế Đà Nẵng (Dapharco; mã DDN) thông báo cổ đông Phạm Văn Trương đã bán toàn bộ 1,09 triệu cổ phiếu DDN. Số cổ phần này được ông Vũ Thiện Tiệp mua lại, qua đó trở thành cổ đông lớn kể từ 24/9/2025, với tỷ lệ sở hữu 6,76% vốn điều lệ. Trước giao dịch, ông Tiệp chưa nắm giữ bất kỳ cổ phiếu nào của Dapharco.

Tính đến 30/6/2025, hai cổ đông lớn nhất của Dapharco vẫn là Công ty CP Megram (51,01%) và Công ty CP Dược Danapha (7,17%). Trong đó, Danapha – một doanh nghiệp dược niêm yết khác tại Đà Nẵng – đã về tay Công ty Danhson Việt Nam sau thương vụ thâu tóm nhanh chóng cách đây không lâu.

Doanh nhân Đỗ Thành Trung, Chủ tịch HĐQT Dapharco đồng thời là Chủ tịch Megram – cổ đông chi phối Dapharco.

Về phần Megram, đây chính là công ty riêng của doanh nhân Đỗ Thành Trung, người hiện giữ chức Chủ tịch HĐQT Dapharco. Megram tiền thân là Công ty CP Elmich, hoạt động trong lĩnh vực hàng tiêu dùng và dược phẩm. Sau khi Nhà nước thoái vốn, Elmich – dưới quyền điều hành của ông Trung – từng bước mua gom cổ phần để nắm quyền kiểm soát Dapharco, doanh nghiệp dược có lịch sử lâu đời nhất miền Trung.

Tiền thân là Công ty Dược Đà Nẵng, Dapharco được thành lập năm 1984, cổ phần hóa từ tháng 4/2005 và chính thức niêm yết trên sàn UPCoM năm 2009. Doanh nghiệp hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực kinh doanh dược phẩm, dược liệu, thiết bị vật tư y tế, sở hữu 12 trung tâm phân phối và hơn 180 nhà thuốc tại Đà Nẵng, TP.HCM, Hà Nội và Quảng Nam.

Trong bản cáo bạch niêm yết, cổ đông nắm trên 5% vốn gồm: SCIC (36,43%), Imexpharm (10,71%) và Dược Danapha (7,14%). Sau khi SCIC thoái vốn cuối năm 2015, cơ cấu cổ đông Dapharco biến động mạnh.

Đến quý III/2016, Elmich nâng tỷ lệ sở hữu lên 20%, thông qua mua gần 900.000 cổ phiếu DDN. Thời điểm đó, ông Đỗ Thành Trung vừa là thành viên HĐQT Dapharco, vừa là Chủ tịch Elmich.

Dapharco là một trong 3 doanh nghiệp dược phẩm, thiết bị y tế lớn ở Đà Nẵng hiện niêm yết trên sàn chứng khoán.

Ba năm sau, quý II/2019, Elmich tiếp tục mua thêm 3,1 triệu cổ phiếu, nâng tỷ lệ sở hữu lên 51%, chính thức nắm quyền chi phối Dapharco. Đây cũng là giai đoạn Elmich đổi tên thành Megram, đánh dấu việc chuyển giao quyền kiểm soát từ Nhà nước sang tư nhân tại doanh nghiệp dược phẩm đầu ngành Đà Nẵng.

Trước đó, quý IV/2018, Imexpharm (HOSE: IMP) đã thoái toàn bộ 1,1 triệu cổ phiếu DDN và chuyển nhượng cho bà Võ Thị Cẩm Thanh. Sau giao dịch, bà Thanh nắm giữ 1,57 triệu cổ phiếu (15,56%), nhưng chỉ vài tháng sau đã bán hết toàn bộ, rời danh sách cổ đông lớn.

Chuỗi biến động cổ đông trong gần một thập kỷ qua cho thấy quá trình chuyển giao quyền lực âm thầm nhưng rõ rệt tại Dapharco. Từ một doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hóa, Dapharco đã trở thành công ty con trong hệ sinh thái tư nhân do Chủ tịch HĐQT hiện tại kiểm soát – khép lại giai đoạn dài tái cấu trúc sở hữu trong ngành dược Đà Nẵng.

‘Phú quý giật lùi’ tại Dapharco

Cổ phần hóa vốn được kỳ vọng giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn về vốn và quản trị. Nhưng thực tế tại Dapharco lại phản ánh điều ngược lại: hiệu quả kinh doanh đi xuống rõ rệt kể từ khi Nhà nước thoái vốn hoàn toàn.

Theo báo cáo tài chính, năm 2024 Dapharco đạt doanh thu 1.395 tỷ đồng, tăng mạnh so với 946 tỷ đồng năm 2023. Tuy nhiên, nếu so với năm 2015, doanh thu lại giảm 31,4%, tức hụt 438 tỷ đồng so với giai đoạn trước cổ phần hóa toàn phần.

Lợi nhuận cũng đi theo xu hướng tương tự. Năm 2024, lãi sau thuế đạt 7,3 tỷ đồng, cao hơn năm trước nhưng vẫn giảm 54,7% so với 2015, khi doanh nghiệp còn ghi nhận 16,1 tỷ đồng lợi nhuận.

Kết quả kinh doanh của Dapharco có dấu hiệu đi xuống trong thời gian gần đây.

Trong khi đó, vốn chủ sở hữu đã tăng gấp đôi, từ 100 tỷ đồng lên 203 tỷ đồng, khiến tỷ suất sinh lời giảm sâu. ROE năm 2024 chỉ còn 3,6%, thấp hơn nhiều so với 16,1% của năm 2015 – thời điểm Dapharco còn dưới sự giám sát của SCIC.

Sau gần 10 năm về tay tư nhân, Dapharco trở thành trường hợp hiếm trong ngành dược Việt Nam khi vốn tăng nhưng hiệu quả giảm, lợi nhuận mờ nhạt, và năng lực cạnh tranh suy yếu.

Bức tranh càng ảm đạm trong 6 tháng đầu năm 2025. Doanh thu thuần chỉ đạt 502 tỷ đồng, thấp hơn hẳn 647,5 tỷ đồng cùng kỳ 2024. Lợi nhuận ròng nửa đầu năm đạt vỏn vẹn 1,3 tỷ đồng, chưa bằng một phần ba cùng kỳ.

Đáng lo hơn là dòng tiền kinh doanh âm 35,8 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước vẫn dương 6,39 tỷ đồng. Dòng tiền đầu tư âm 8,6 tỷ, dòng tiền tài chính dương 29,8 tỷ đồng nhờ vay ròng, nhưng tổng hợp lại, dòng tiền thuần vẫn âm 14,67 tỷ đồng, khiến tiền mặt cuối kỳ chỉ còn 14,4 tỷ đồng.

Tại 30/6/2025, tổng tài sản của Dapharco giảm mạnh còn 1.056 tỷ đồng, so với 1.172,76 tỷ đồng đầu năm. Tài sản ngắn hạn giảm từ 1.080 tỷ xuống 964 tỷ đồng; hàng tồn kho giảm hơn một nửa, chỉ còn 76,6 tỷ đồng, trong khi các khoản phải thu ngắn hạn vẫn cao tới 739,7 tỷ đồng – phản ánh rủi ro chiếm dụng vốn lớn.

Tổng nợ phải trả đạt 851 tỷ đồng, giảm 100 tỷ so với đầu năm nhưng vẫn cao gấp 4,15 lần vốn chủ sở hữu. Trong đó, nợ ngắn hạn chiếm tới 848,3 tỷ đồng, bao gồm 190 tỷ đồng nợ vay, toàn bộ đến hạn trong ngắn hạn. Tình hình này cho thấy áp lực tài chính lớn và sự phụ thuộc đáng kể vào nguồn vốn vay.

Không chỉ gặp khó về kinh doanh, Dapharco mới đây còn bị Cục Thuế TP. Đà Nẵng xử phạt hành chính do vi phạm trong kê khai nghĩa vụ thuế nhiều kỳ liên tiếp.

Theo kết luận, Dapharco khai sai thuế giá trị gia tăng (VAT) tại các kỳ tính thuế tháng 1, 2, 4, 6, 7 và 9/2023; tháng 1 và 9/2024. Doanh nghiệp cũng kê khai sai thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm 2022–2024.

Tổng mức phạt hơn 161,6 triệu đồng, gồm 29 triệu đồng về thuế VAT, 113 triệu đồng thuế thu nhập doanh nghiệp và 19,5 triệu đồng cho các hành vi khai sai khác. Ngoài ra, công ty bị truy thu hơn 710 triệu đồng tiền thuế và chậm nộp, trong đó có 144,9 triệu đồng VAT, 565 triệu đồng thuế TNDN và 98 triệu đồng tiền phạt chậm nộp.

Cục Thuế cũng yêu cầu Dapharco điều chỉnh giảm số thuế VAT được khấu trừ của các kỳ trước, với giá trị hơn 123 triệu đồng.

Tác giả: Minh Quang

Nguồn tin: vietnamfinance.vn