Được trang bị cảm biến công nghệ cao để theo dõi môi trường dưới biển, các thiết bị giám sát này kết nối với Mạng lưới Đại dương Canada (ONC) - một hệ thống quan trắc biển trải dài từ Đông Bắc Thái Bình Dương đến Bắc Cực. Trong khi mạng lưới này do Trường ĐH Victoria (Canada) vận hành nhưng 4 thiết bị giám sát mới này lại được phát triển bởi Viện Khoa học và Kỹ thuật biển sâu Tam Á – đơn vị của Viện Khoa học Trung Quốc.

Các thiết bị này do một tàu lặn điều khiển từ xa của Lực lượng tuần duyên Canada lắp đặt ở Juan de Fuca Ridge hôm 27-6. Eo biển Juan de Fuca là một trong những tuyến hàng hải đông đúc nhất thế giới.

Cách eo biển khoảng 300 km về phía Nam là căn cứ hải quân Kitsap - một trong hai cơ sở vũ khí hạt nhân chiến lược của Mỹ.

Sơ đồ lắp đặt các thiết bị giám sát của Trung Quốc không xa căn cứ Hải quân Mỹ Kitsap. Ảnh: SCMP

Những thiết bị trên đã đi vào hoạt động, có thể cung cấp các dữ liệu trong thời gian thực cho các trung tâm kiểm soát thuộc viện Tam Á và một số nơi khác. ONC xác nhận đã đặt các thiết bị Trung Quốc trong mạng lưới của mình nhưng từ chối cung cấp thêm thông tin về các thiết bị này cũng như cách sử dụng chúng.

Thông tin được 4 thiết bị giám sát thu thập giúp các nhà khoa học biển Trung Quốc hiểu thêm về môi trường tại tuyến đường biển chiến lược gần Mỹ, đồng thời chúng cũng giúp Bắc Kinh có cái nhìn rõ hơn về cấu trúc cũng như hoạt động của một trong những mạng lưới quan trắc dưới biển hiện đại và lớn nhất thế giới.

Các dữ liệu môi trường biển có giá trị như nhau đối với các nhà nghiên cứu dân sự cũng như phi dân sự. Ảnh: Reuters

Tuy chưa có bằng chứng cho thấy quân đội Trung Quốc sẽ tham gia dự án này cũng như việc các thiết bị này có thể được sử dụng để theo dõi tàu ngầm hoặc các tàu khác nhưng các dữ liệu môi trường biển có giá trị như nhau đối với các nhà nghiên cứu dân sự cũng như phi dân sự.

Ông Chen Hongqiao, nhà nghiên cứu ở Trung Quốc, nhận định: "Các mạng lưới giám sát dưới biển sâu rất nhạy cảm và có thể liên quan chặt chẽ với an ninh quốc gia. Các nước thường không cho phép bên thứ 3 can thiệp trừ khi họ có mức độ tin cậy cao. Sự hợp tác này rất khác thường. Các dấu hiệu cho thấy phạm vi dự án này vượt ra khỏi lĩnh vực khoa học vì chúng chỉ có thể được thực hiện nếu có sự chấp thuận từ lãnh đạo cấp cao của hai nước".

Trong khi đó, chuyên gia Xin Qiang tại Trường ĐH Phục Đán (Trung Quốc) cho rằng việc triển khai các thiết bị giám sát biển là vấn đề nhạy cảm trong sự hợp tác Canada - Trung Quốc và Mỹ có thể sẽ tìm cách can thiệp vấn đề này.

Tác giả: Xuân Mai

Nguồn tin: Báo Người lao động