Khoảng tháng 3 dương lịch hàng năm, hoa ban nở rộ trên các bản làng Tây Bắc. Hoa ban có 5 cánh, mọc từng chùm, có loài trắng muốt, có loài lại điểm màu hồng trên cánh. Với đặc điểm có mùi thơm, mát, lành tính, bà con người Thái rất thích vào rừng hái hoa ban về chế biến nhiều món ăn khác nhau. Trong đó, phải kể đến món hoa ban nộm rau, hoa ban nấu canh măng đắng, hoa ban nấu canh măng chua hoặc sào với măng...

Hoa ban nở rộ trên các bản làng Tây Bắc.

Hoa ban nấu cá và hoa chuối là món được bà con ưa chuộng. Để nấu món này, các nguyên liệu kèm là thịt cá tươi lọc sạch, hoa chuối, tỏi lá, rau húng, lá hẹ...Thịt cá được rán qua, hoa ban rửa sạch để ráo nước, hoa chuối thái nhỏ. Các nguyên liệu sau khi chuẩn bị xong sẽ cho thịt cá vào nồi đun nhỏ lửa, đến cá chín thì cho hoa chuối, hoa ban vào nấu, gia vị nêm vừa đủ. Khi món ăn sắp chín thì không quên thái nhỏ tỏi lá, rau húng, lá hẹ vào. Như thế là được một món ăn thơm ngon đặc biệt.

Hoa ban nấu canh măng chua cũng là một món ngon. Hoa ban rửa sạch để ráo nước, măng chua vắt nước sào kỹ, sau đó đổ nước xương thịt lợn, thịt bò hoặc canh cá, nước luộc gà vào đun. Khi măng chín mềm, không còn mùi he thì thả hoa ban vào nấu chín tới, nêm gia vị vừa đủ.

“Hoa ban được chế biến thành nhiều món khác nhau, có thể xào, nấu, nộm theo ý muốn. Nấu thì có nước xương mới ngon. Gia vị thì tuỳ theo từng món ăn mình chế biến mà chọn cho phù hợp, nếu nộm thì cũng như mình nộm rau, hoa ban này thay cho rau thôi”- chị Lò Thị Hoả, chủ nhà hàng Bó Ban, ở bản Phiêng Ngùa, phường Chiềng Xôm, thành phố Sơn La chia sẻ.

Món nộm hoa ban.

Một món nữa cũng thường xuyên có mặt trong các mâm cơm của bà con trong tiết tháng 3, đó là hoa ban nộm rau. Hoa ban, cùng các loại rau rừng như rau sắng, rau ban, rau bò khai, rau gai...bà con hái về rửa sạch, cho vào chõ xôi hoặc luộc chín sau đó vớt ra, cùng các loại rau này đem trộn đều với gừng, tỏi, giềng giã nhỏ. Các gia vị mák khén (Tiêu rừng), muối, ớt, mì chính nêm vừa đủ trộn đều. Đĩa nộm hoa ban có mùi thơm của gia vị, thơm dịu của hoa ban, đậm đà của rau bò khai, rau gai...

Món cá nấu hoa ban và hoa chuối.

"Đến mùa hoa ban mới được ăn món nộm hoa ban, người chế biến phải khéo làm mới ngon, nộm hoa ban phải có nhiều loại rau trộn với nhau như rau gai thối, có gừng, có giềng mới ngon”- ông Quang Văn Hoàng ở bản Mé phường Chiêng Cơi thành phố Sơn La cho biết.

Các món ăn chế biến từ hoa ban được bà con đồng bào Thái rất ưa chuộng và truyền từ đời này qua đời khác. Bây giờ, các món ẩm thực này còn được đưa vào các nhà hàng phục vụ du khách. Chị Phạm Thị Hoà, một du khách đến từ Hải Dương cho biết, chị và các thành viên gia đình rất ấn tượng với các món ăn này, nhất là món nộm hoa ban.

“Có một món tôi thấy rất là ngon đó là món nộm hoa ban, món đặc sản mà không phải ai cũng biết ăn về món hoa ban này. Khi hoa ban ở trên cây thì nó là loài hoa rất đẹp, khi mà chế biến thì thành ẩm thực rất là ngon của vùng núi Tây Bắc.”- chị Hòa nói.

Đến với Tây Bắc trong những ngày tháng 3, bên cạnh việc thoả thích ngắm hoa ban khoe sắc khắp núi đồi, đừng quên thưởng thức ẩm thực chế biến từ hoa ban- những món ăn dân dã mang đậm hương vị của núi rừng./.

Tác giả: Lường Hạnh

Nguồn tin: Báo VOV