Cụ thể, theo kết quả kiểm toán năm 2015 (với năm tài chính 2014) của KTNN, với riêng ngành thuế quản lý thì tổng số nợ thuế tính đến hết năm 2014 đã lên tới trên 76.000 tỷ đồng, tăng 9,7% so với cùng kỳ năm 2013. Có tới 38/63 tỉnh, thành phố có số dư nợ thuế tăng so với năm trước.
"Nợ thuế có xu hướng tăng qua các năm cả về số tuyệt đối và tỷ trọng so với thu nội địa (trừ dầu thô", KTNN đánh giá.
Các số liệu thống kê các năm trước đó đều cho thấy xu hướng đáng lo ngại này: Nếu như năm 2011, nợ thuế mới ở mức trên 35.000 tỷ đồng thì năm 2012 đã lên trên 55.000 tỷ đồng và năm 2013 đã lên tới trên 69.300 tỷ đồng.
Đáng lưu ý, nợ khó thu của năm 2014 đã tăng 24% so với năm 2013 và hầu hết các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đều có mức dư nợ khó thu tăng. Một số địa phương có số dư nợ khó thu tăng cao như TP Hồ Chí Minh tăng 22% (652 tỷ đồng), Hà Nội tăng 26% (443 tỷ đồng), Phú Thọ tăng 283%, Thái Nguyên tăng 252%...
Mặc dù thừa nhận xu hướng trên có một số nguyên nhân khách quan như kinh tế tuy hồi phục nhưng chậm, tốc độ tăng trưởng tín dụng thấp, số doanh nghiệp giải thể, phá sản, ngừng hoạt động tăng cao, nhưng KTNN cũng cho rằng, việc quản lý nợ đọng thuế của một số địa phương chưa tốt.
"Một số Cục Thuế địa phương đã không thực hiện triệt để các biện pháp cưỡng chế thuế như quy định như các Cục Thuế: Đà Nẵng, Hưng Yên, Lai Châu, An Giang...không thực hiện đầy đủ cưỡng chế thu nợ với đối tượng cần cưỡng chế; phân loại nợ thuế thiếu cơ sở.
Trong khi đó, việc thanh tra, kiểm tra, chống thất thu ngân sách của ngành thuế, theo KTNN tuy có được tăng cường nhưng qua kiểm toán ở một số Cục thuế địa phương, KTNN cho tằng, công tác này cũng còn nhiều vấn đề yếu kém như: Việc xử lý kết quả thanh tra, kiểm tra còn không phù hợp với quy định của pháp luật (như tại tỉnh Đồng Tháp, Đồng Nai); xử phạt vi phạm hành chính chưa đầy đủ (Kon Tum, Kiên Giang); chưa đánh giá, phân tích rủi ro qua phân tích hồ sơ kê khai thuế của doanh nghiệp...
Do đó, KTNN cũng đã có kiến nghị ngành thuế phải chấn chỉnh công tác thu thuế, quản lý thuế, xử lý nợ đọng, tăng cường thực hiện cưỡng chế thuế với các tổ chức, cá nhân chậm nộp thuế để đảm bảo kỷ luật ngân sách.
Được biết, gần đây, sau các yêu cầu của KTNN, ngành tài chính cũng đã đẩy mạnh tăng cường chống thất thu, nợ đọng thuế. Bộ Tài chính cho biết, đến hết quý I/2016, cơ quan thuế đã thực hiện thanh tra, kiểm tra 6.510 doanh nghiệp, tổng số tiền thuế tăng thu qua thanh tra, kiểm tra là 1.629 tỉ đồng. Đến hết tháng 3/2016, tổng số tiền nợ thuế năm 2015 đã được thu hồi là 10.850 tỉ đồng.
Tác giả bài viết: Hà Nguyễn
