Trận động đất kinh hoàng xảy ra trưa 28/3 với tâm chấn cách thành phố Sagaing miền Trung Myanmar 16 km về phía Tây Bắc, độ sâu chấn tiêu 10 km đã làm rung chuyển quốc gia này và các nước láng giềng, gây đổ sập nhiều tòa nhà và dự báo có thể khiến hàng ngàn người thiệt mạng, hàng ngàn người bị thương.

Vị trí xảy ra trận động đất. Đồ họa: Guardian

Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) đo được cường độ của trận động đất là 7,7 độ richter và một dư chấn 6,4 độ richter xảy ra sau đó khoảng 12 phút. Trung tâm Mạng lưới Động đất Trung Quốc (CENC) thì cho biết, động đất có cường độ 7,9 độ richter.

Động đất xảy ra ra khi các khối đá lớn tạo nên lớp vỏ Trái đất, được gọi là các mảng kiến ​​tạo, va vào nhau, theo Guardian. USGS xác nhận, trận động đất ở Myanmar xảy ra lần này do hiện tượng "đứt gãy trượt ngang", tức hiện tượng cọ xát ngang vào nhau giữa mảng kiến tạo Ấn Độ và mảng kiến tạo Á-Âu.

Guardian dẫn lời giáo sư Bill McGuire tại Đại học London (Anh) giải thích thêm, trận động đất xảy ra trên đoạn đứt gãy Sagaing. Đứt gãy này là ranh giới giữa mảng kiến tạo Ấn Độ ở phía Tây và mảng Á-Âu ở phía Đông. "Mảng Ấn Độ di chuyển về phía Bắc dọc theo đứt gãy so với mảng Á-Âu", giáo sư McGuire nói.

Trong khi đó, chuyên gia Joanna Faure Walker nói với Reuters rằng, dù các trận động đất kiểu "trượt ngang" thường không có cường độ quá mạnh, nhưng đôi khi chúng có thể đạt cường độ từ 7 đến 8 độ richter. Bà xác nhận, đứt gãy giữa hai mảng kiến tạo Ấn Độ và Á-Âu nằm vắt ngang lãnh thổ Myanmar.

Một tòa nhà bị sập ở Myanmar sau động đất. Ảnh: Guardian

Myanmar từng ghi nhận nhiều trận động đất kiểu "đứt gãy trượt ngang" trong quá khứ, trong đó có ít nhất 6 trận cường độ lớn hơn 7 độ richter kể từ năm 1900-1960 có tâm chấn nằm trong phạm vi bán kính 250km tính từ tâm chấn vụ động đất ngày 28/3. Tuy nhiên, việc hàng chục năm qua không có trận động đất nào quá mạnh khiến việc phòng ngừa trong xây dựng công trình dân sinh ít được chú tâm.

Roger Musson, nghiên cứu viên danh dự tại Cơ quan Khảo sát Địa chất Anh, nói với Reuters rằng, ngoài cường độ, việc chấn tiêu của trận động đất ngày 28/3 chỉ nằm ở độ sâu 10km nên "sóng xung kích từ động đất không bị tiêu tán khi chúng di chuyển từ tâm chấn động đất lên bề mặt và các tòa nhà phải hứng chịu toàn bộ lực rung chuyển".

Chuyên gia McGuire đồng tình với quan điểm này, khẳng định một trong những nguyên nhân khiến trận động đất vừa rồi gây thiệt hại nặng là bởi tâm chấn của nó rất nông. "Chấn tiêu của nó chỉ 10km", ông nói. "Nếu nó sâu 100km, tác động sẽ nhỏ hơn nhiều, vì vậy độ sâu chấn tiêu là yếu tố rất quan trọng".

Ông McGuire cũng lo ngại nguy cơ xảy ra thêm các dư chấn nữa trong vài giờ hoặc vài ngày tới. "Những dư chấn này có thể làm đổ sập các tòa nhà vốn đã yếu sẵn và khiến công việc cứu hộ trở nên khó khăn hơn", ông McGuire nêu quan điểm.

Số liệu mới nhất cập nhật rạng sáng 29/3, Myanmar đã xác nhận được 144 người thiệt mạng, hơn 700 người bị thương. Thái Lan chưa công bố số liệu chính thức, nhưng ít nhất 10 thi thể đã được tìm thấy trong số hàng chục người mất tích bên dưới tòa nhà đang xây dựng bị sập ở Bangkok.

Một mô hình dự báo của USGS đánh giá, số nạn nhân do động đất có thể vượt 10.000 người; đồng thời tác động tiêu cực đến nền kinh tế Myanmar, vốn đang đối mặt nhiều khó khăn.

Tác giả: Thái An

Nguồn tin: cand.com.vn