Ngày 8/12, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, được Thủ tướng ủy quyền, đã trình bày trước Quốc hội tờ trình về 4 nội dung thuộc dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT).

Bất cập thuế VAT bộc lộ rõ trước thời điểm luật mới có hiệu lực

Theo Chính phủ, việc sửa đổi luật lần này nhằm góp phần khắc phục thiệt hại do bão lũ, hỗ trợ phục hồi sản xuất kinh doanh, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời tháo gỡ tình trạng ách tắc trong hoàn thuế VAT.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. (Ảnh: Phạm Đông)

Tờ trình nêu rõ rằng vào tháng 11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng mới, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, nhiều hiệp hội và doanh nghiệp phản ánh còn tồn tại bất cập liên quan đến chính sách VAT trong lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi cũng như điều kiện hoàn thuế.

Cụ thể, doanh nghiệp cho biết họ đang phải chịu thuế VAT 5% đầu vào đối với các sản phẩm nông nghiệp mua qua các khâu thương mại. Trong khi đó, phần lớn những mặt hàng này như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê… được sản xuất để xuất khẩu, dẫn đến việc doanh nghiệp phải nộp thuế rồi lại chờ hoàn thuế, gây lãng phí thời gian, làm tăng lượng vốn bị đọng. Các tổ chức tín dụng cũng không giải ngân phần thuế VAT này khi cấp vốn lưu động, khiến áp lực tài chính gia tăng và làm giảm hiệu quả kinh doanh.

Doanh nghiệp cũng phản ánh sự thiếu công bằng giữa nông sản, thủy sản sản xuất trong nước và hàng nhập khẩu, bởi nông sản và thủy sản nhập khẩu được miễn thuế VAT khi đưa vào Việt Nam.

Bên cạnh đó, do thức ăn chăn nuôi thuộc đối tượng không chịu thuế, doanh nghiệp không được khấu trừ hay hoàn thuế VAT đầu vào, khiến chi phí sản xuất tăng, giá bán cao hơn và gây tác động bất lợi tới người chăn nuôi. Quy định hiện hành cũng khiến sản phẩm thức ăn chăn nuôi trong nước gặp bất lợi cạnh tranh so với hàng nhập khẩu không chịu thuế VAT.

Một vấn đề khác được nêu là hiện nay người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai và nộp thuế. Điều này dẫn tới việc các doanh nghiệp xuất khẩu dù đủ điều kiện hoàn thuế vẫn phải chờ xác nhận từ phía người bán, gây chậm trễ và làm tăng rủi ro, trong khi họ không có công cụ pháp lý hay kỹ thuật để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của bên bán vào thời điểm lập hồ sơ xin hoàn thuế.

Không tính thuế với sản phẩm cây trồng, chăn nuôi… chưa chế biến

Dự luật sửa đổi gồm 2 điều, trong đó Chính phủ đề xuất bổ sung vào khoản 1 điều 5 (quy định về đối tượng không chịu thuế) các sản phẩm từ cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng và đánh bắt chưa qua chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường, áp dụng cả với trường hợp bán ra của tổ chức, cá nhân tự sản xuất và ở khâu nhập khẩu.

Đồng thời, doanh nghiệp, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã mua các sản phẩm nêu trên và bán cho doanh nghiệp hoặc hợp tác xã khác cũng không phải tính thuế VAT, theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Chính phủ cũng đề xuất sửa đổi theo hướng cho phép khấu trừ toàn bộ thuế VAT đầu vào đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc diện không phải tính thuế VAT. Theo đánh giá, quy định này không làm ảnh hưởng đến thu ngân sách, mà còn giảm khâu tính toán, kê khai và nộp thuế; đồng thời đảm bảo nguyên tắc của thuế VAT: thuế đầu vào của hàng hóa, dịch vụ phục vụ sản xuất kinh doanh hàng hóa chịu thuế vẫn được khấu trừ. Khi những sản phẩm này được bán đến người tiêu dùng cuối cùng, thuế VAT vẫn áp dụng mức 5%.

Việc sửa đổi cũng giúp hỗ trợ xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy, hải sản, vì doanh nghiệp không phải ứng trước thuế rồi chờ hoàn. Nhờ đó, thủ tục được đơn giản hóa, giảm lãng phí thời gian, giảm chi phí cơ hội và hạn chế gian lận liên quan đến hóa đơn và hoàn thuế.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đề nghị bỏ quy định cho phép áp dụng mức thuế suất VAT của sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản đối với các sản phẩm chưa chế biến hoặc chỉ sơ chế thông thường dùng làm thức ăn chăn nuôi hoặc dược liệu. Việc này nhằm đảm bảo chính sách thuế đối với mặt hàng thức ăn chăn nuôi được thực hiện thống nhất theo pháp luật chuyên ngành, đồng thời tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp trong bối cảnh ngành đang chịu nhiều tác động từ thiên tai và mưa lũ kéo dài.

Tác giả: Tiểu Vy

Nguồn tin: vietnamfinance.vn