Mới đây, trên trang cá nhân của một nhiếp ảnh gia đường phố đã đăng tải một hình ảnh khiến nhiều người nhói lòng: cảnh một đứa trẻ đang phì phèo ống thuốc lào, thở ra những làn khói trắng dài loang lổ giữa tiết trời miền núi lạnh giá. Và càng bất ngờ hơn khi chủ nhân bức hình cho biết, việc rít những làn khói ấy là công việc kiếm tiền hằng ngày rất đỗi bình thường của cậu bé.

Làn khói ám ảnh hiện lên trong bức hình trắng đen.

Cụ thể, L.K.H chia sẻ: “Cậu bé Châu A Giằng (10 tuổi) đang "biểu diễn" hút thuốc lào tại một góc phố nhỏ ở Sapa. Được biết em đã hút thuốc từ năm 7 tuổi. Đây không đơn thuần là "thú vui", nó chính là công việc kiếm ra tiền của Giằng. Khách du lịch trả tiền để xem Giằng hút thuốc, họ coi việc chứng kiến cảnh một cậu bé lên 10 rít thuốc lào thuần thục là trò tiêu khiển vô cùng hấp dẫn và thú vị. Và rồi Giằng kiếm được tiền thông qua việc "mua vui" đó.

Em rất bất ngờ khi thấy tôi không hề rút ví trả tiền cho màn biểu diễn vừa rồi của mình. Khi được tôi hỏi rằng bố mẹ em có biết việc ngày nào em cũng hút thuốc thế nào không, em trả lời rằng bố mẹ em hoàn toàn ủng hộ, miễn là nó kiếm ra tiền. Bình thường người ta vẫn gọi Sapa là thành phố mờ sương, nay mới thấy nó còn quyện khói, thứ khói độc hại đang ám quyện vào cuộc sống hiện tại, và có lẽ là cả tương lai của những đứa trẻ nơi này.

Ảnh được chụp tại Sapa, 27/09/2016”.

Nguyên văn bài viết mà L.K.H chia sẻ.

Cậu bé Giằng đã có thâm niên 3 năm hút thuốc. Cậu làm chuyện ấy để kiếm từng đồng phục vụ cuộc sống mưu sinh. Điều đó chứng tỏ rằng trong trí óc non nớt của Giằng đã mặc định chuyện hút thuốc như điều hiển nhiên, rằng đó là công việc mưu sinh rất đỗi bình thường. Buồn hơn, theo lời người chụp ảnh, bố mẹ cậu bé chẳng hề lo lắng hay xấu hổ, mà ngược lại còn ủng hộ hoàn toàn, tạo mọi điều kiện thuận lợi để Giằng “phát triển nghề nghiệp”. Mới tí tuổi đầu đã phải ngụp lặn trong làn khói độc, đã phải xem việc hút thuốc là trình diễn để mưu sinh, kiếm tiền, thử tưởng tượng xem khi lớn lên, tương lai của Giằng sẽ ra sao?

Những khách du lịch trả tiền để xem Giằng hút thuốc, họ có bao giờ đem Giằng đặt vào vị trí của con họ, những đứa trẻ ngây thơ ngày ngày được bảo bọc, vỗ về. Khi cuộc sống ngày một hiện đại, con người giàu lên chóng vánh, tìm đủ mọi thú vui trên cuộc đời để mà hưởng thụ. Trái tim con người đã lạnh lùng đến độ “du lịch” trên thể xác và cuống họng của trẻ thơ như thế sao.

Quả thực như tác giả nói, Sapa giờ đã không còn là thành phố mù sương, hồn nhiên và trong trẻo nữa, bởi cuộc sống trọng vật chất đã đổi thay tất cả. Giờ đây người ta tìm mọi cách để hái ra tiền, kể cả là những điều oái oăm và tàn nhẫn nhất. Đó cũng là lý do tại sao một đứa trẻ vốn phải được đi học, vui chơi cùng bạn bè, đầu óc chỉ có hoa cỏ và bút mực lại ngạc nhiên vì không được tác giả cho tiền sau khi đã xem màn biểu diễn "phì phò thuốc lào".

Sapa giờ đã mất giá trị trong mắt của nhiều người?

Nhiều người sau khi đọc bài viết của L.K.H đã thở dài, tiếc cho một chốn du lịch thơ mộng lãng đãng thuở nào giờ ám mùi khói thuốc và đủ cách mưu sinh kiếm tiền của trẻ thơ. Và không ít trong số đó lại tỏ ra khinh bỉ những đứa trẻ ở đó, khinh bỉ mọi trò “xin tiền” từ phủi quần, đến đấm lưng của những cậu nhóc quê mùa rừng núi. Nhưng xin nhớ cho rằng, có những đồng tiền được kẻ văn minh ngày ngày xìa ra để hả hê tiêu khiển trên cửa miệng trẻ thơ, cảnh tượng xót xa như vậy mới có thể diễn ra hằng ngày như một sự mặc nhiên của số phận.